خطرات تمیز کاری با کمپرسور باد + روش های ایمن

کمپرسورهای باد به عنوان یکی از ابزارآلات کاربردی در کسب و کارهای مرتبط، در همه صنایع و کارگاه‌های کوچکی که دارای دستگاه‌های بادی هستند به چشم می‌خورند. این نوع کمپرسور‌ها در کنار کاربردهای مفید بسیاری که دارند، کاربردهای خطرناکی نیز دارند که ممکن است باعث ایجاد مشکلات عدیده‌ای برای فرد شود.

بسیاری از افراد از کمپرسور باد برای تمیزکاری استفاده می‌کنند در حالیکه وظیفه اصلی کمپرسور هوا تامین جریان هوای فشرده برای ابزارآلاتی است که برای فعالیت و عملکرد بهینه نیاز حیاتی به هوا با حجم و فشار معین دارند.

افرادی که از کمپرسور باد برای اهداف دیگر مانند تمیز کردن ابزار و سطوح استفاده می‌کنند با خطرات تمیز کاری با کمپرسور باد آشنایی ندارند؛ به همین دلیل در ادامه مقاله خطراتی که ممکن است در اثر استفاده از کمپرسور هوا برای تمیزکاری برای افراد به وجود آید را به شما مخاطبان عزیز خاطرنشان خواهیم کرد.

چرا تمیزکاری با کمپرسور باد خطرناک است؟

کمپرسور باد ،هوای فشرده را با فشار و سرعت بالا از دستگاه خارج می‌کند در نتیجه این هوای فشرده بسیار قدرتمند است و در صورت استفاده نادرست می‌تواند خطرناک و یا حتی کشنده باشد.

همان طور که پیش از این به آن اشاره شد کمپرسورهای باد برای تمیزکاری طراحی نشده‌اند و اهداف مهم تر دیگری از طراحی آن‌ها وجود دارد، اما در عصر حاضر همچنان استفاده از کمپرسور هوا برای تمیز کردن گردو غبار و زباله‌ها از فیلترها، ماشین آلات، سطوح کارگاه، لباس‌ها و غیره در میان عموم مردم رایج است.

در ادامه این مطلب تلاش کردیم با ارائه مستنداتی شما عزیزان را از خطرات تمیز کاری با کمپرسور باد آگاه کنیم تا به این طریق باعث افزایش ایمنی کارکنان شویم.

پرتاب اشیای خطرناک ناشی از قدرت هوای فشرده

یکی از اصلی ترین خطرات تمیز کاری با کمپرسور باد ، پرتاب گردو غبار و اشیا خطرناک به اطراف است.
کمپرسورهای باد به ویژه کمپرسورهای تجاری و صنعتی با دارا بودن cfm و psi بالا، هوای فشرده را با نیرو و فشار بالا پرتاب می‌کنند.

این هوای پرفشار در صورتی که برای تمیزکاری ابزارآلات و سطوح کارگاه استفاده شود می‌تواند باعث پرتاب شدن مهره‌ها، پیچ‌ها، واشرها ، براده آهن و سایر قطعات کوچک شود. پرتاب شدن این قطعات به طرف فردی می‌تواند آسیب جدی برای او به همراه داشته باشد.

حتی گردو غبار و کثیفی نیز که معمولا هنگام تمیز کردن فیلترها و لباس‌ها با کمپرسور باد در هوا پخش می‌شوند، در صورتی که نیرویی چون هوای قدرتمند پشت آن باشد، باعث ایجاد ساییدگی خواهد شد. زمانی که کوچک ترین و بی اهمیت ترین ذرات و زباله‌ها در معرض فشار هوا قرار می‌گیرند، می‌توانند به ترکش‌هایی بی بدیل تبدیل خواهند شد.

در مجموع دقت داشته باشید که حتی اگر گرد و غبار و اشیای پرتاب شدنی نیز در هنگام تمیز کاری با کمپرسور باد در پیرامون سطوح و وسایل وجود نداشته باشند، هوای فشرده به خودی خود خطرناک است و در صورت برخورد مستقیم با فردی متناسب با میزان قدرتش ممکن است آسیب خفیف تا شدید برای شخص ایجاد کند.

نحوه آسیب رساندن هوای فشرده به بدن انسان

هر زمان که بدن شما به صورت مستقیم و یا غیر مستقیم در معرض هوای پرقدرت کمپرسور باد قرار می‌گیرد، عوارض بدنی قابل توجهی ممکن است برای شما به وجود بیاید. این هوای فشرده می‌تواند با روش‌های مختلفی به بدن انسان آسیب برساند.
در ادامه به چند مورد از خطرات هوای فشرده اشاره می‌شود:

1. اگر هوای پرفشار کمپرسور باد به صورت تصادفی به دهان دمیده شود ممکن است باعث پارگی‌های مرگباری چون پارگی دهان، معده و یا روده شود‌.

2. دسی بل صدای هوای فشرده به طرز غیرقابل باوری بالا است. این صدا هرچه cfm و psi دستگاه کمپرسور بیش تر باشد آزاردهنده تر است. حال اگر این جریان هوا به داخل گوش و یا در نزدیکی ورودی گوش دمیده شود، می‌تواند باعث پارگی و یا آسیب پرده صماخ شود و به دنبال آن شنوایی به صورت دائمی کاهش خواهد یافت.

3. این هوای فشرده به قدری خطرناک است که حتی می‌تواند با گذر از یک لایه لباس نازک وارد ناف شده و باعث باد کردن و در نهایت ترکیدن روده‌‌ها شود.

4. یکی دیگر از مرگبارترین خطرات تمیزکاری با کمپرسور باد می‌تواند راه یافتن هوای پرفشار کمپرسور به درون جریان خون و سپس حرکت آن در مویرگ‌های مغزی باشد. در این حالت احتمال سکته مغزی و مرگ وجود دارد.

5. اگر هوای فشرده با فشار بیش تر از 12 پوند به چشم برخورد کند، حفره چشم از جای خود خارج خواهد شد.
همه این خطرات به راحتی قابل پیشگیری هستند اگر از هوای فشرده برای تمیزکاری استفاده نکنید.

آمبولی هوا و کمپرسور باد

آمبولی هوا نوعی وضعیت پزشکی است که در آن هوا به طریقی وارد جریان خون شده و با مسدود کردن مسیر حرکت خون در شریان‌ها مانع خونرسانی به آن قسمت از بدن خواهد شد؛ در نتیجه احتمال فلج، کما و حتی مرگ به دنبال آن وجود دارد.

اگر چه رخداد این حالت و ورود هوا به جریان خون از طریق بریدگی یا ساییدگی در سطح بدن نادر است اما ممکن است رخ دهد؛ پس به منظور پیشگیری از این اتفاق بهتر است از کمپرسور باد برای تمیزکاری استفاده نکرده و ریسک نکنید‌.

قوانین مرتبط با تمیز کاری به وسیله کمپرسور باد

در کشورهای غربی نظیر آمریکا و کانادا قوانینی وجود دارد که موارد استفاده از هوای فشرده را محدود می‌کند. به طور مثال استفاده از هوای فشرده برای تمیزکاری در این کشورها ممنوع اعلام شده است؛ بنابراین کاربرد آن به این منظور خلاف قانون می‌باشد.

در ایالات متحده اداره ایمنی و بهداشت شغلی، ایمنی محل کار را تنظیم می‌کند. این اداره مطابق با استانداردهایی ، قوانین کار با هوای فشرده را تعیین می‌کند. این استاندارد می‌گوید: هوای فشرده نباید برای تمیز کردن استفاده شود، مگر در مواردی که فشار آن به کم تر از 30 psi (206 کیلوپاسکال ) کاهش یابد، از محافظ استفاده شود و تجهیزات حفاظت فردی موثر به کار گرفته شود.

طبق گفته مرکز کانادایی بهداشت و ایمنی شغلی، در کانادا نیز مطابق قانون تمیز کردن ابزار و سطوح با هوای فشرده مجاز نیست.
مرکز فدرال کلمبیا و سایر کشورهای شمال غربی نیز تمیزکاری با هوای پرفشار را به دلیل خطراتی که برای کارگران دارد ممنوع اعلام کرده است؛ مگر اینکه از نازل‌های کم فشار (کم تر یا مساوی 10 psi) استفاده شود.

همواره برای اطلاع از قوانین مرتبط با نحوه کار با جریان هوای فشرده به صنف مربوطه مراجعه کنید. به طور کلی، در صورت شک در هر مرحله‌ای از عقل خود استفاده کنید و از هوای فشرده برای تمیزکاری استفاده نکنید.

روش‌های ایمن تمیز کاری با کمپرسور باد

اگر در حوزه ای هستید که اجازه تمیز کردن با هوای فشرده را می‌دهد و یا به هر دلیلی قصد دارید قوانین را نادیده بگیرید و این کار را انجام دهید، مهم است که حداقل اقدامات احتیاطی را برای ایمن ماندن انجام دهید. در ادامه به چند مورد از مهم ترین این اقدامات پرداخته می‌شود:

1. در مرحله اول، فشار کمپرسور هوا را به 30 psi و حتی کم تر کاهش دهید. این کار باعث کاهش خطر آسیب می‌شود.

2. حین کار با کمپرسور باد برای محافظت از خود، حتما از عینک ایمنی، دستکش و محافظ شنوایی استفاده کنید. شلوار و پیراهن آستین بلند نیز ایده خوبی است و می‌تواند تا حدی بر جلوگیری از آسیب در اثر هوای فشرده تاثیرگذار باشد.

3. تحت هیچ شرایطی ورودی شلنگ را به سمت خود و یا دیگران نگیرید، تا به این شیوه از ایجاد آسیب‌های جدی جلوگیری شود.

4. دقت کنید که هرگز امکان تمیزکردن لباس‌‌هایی که اکنون پوشیده‌اید با هوای پرفشار وجود ندارد.

5. برای محافظت از خود و اطرافیانتان، هنگام کار با کمپرسور باید قطعات ریز و سبک را از اتاق خارج کنید تا از پرتاب شدن آن جلوگیری به عمل آید.

سخن آخر

کمپرسور باد از جمله پرکاربردترین ابزارآلات در صنایع است که گاهی جهت اعمال خطرناکی نظیر تمیزکاری نیز مورد استفاده قرار می‌گیرد.خطرات تمیزکاری با کمپرسور باد می‌تواند جدی و حتی مرگبار باشد؛ به همین دلیل پیوسته توصیه می‌شود برای تمیز کردن از هوای فشرده استفاده نشود. البته هنوز هم عده‌ای این خطرات را جدی نمی‌گیرند؛بنابراین در این مقاله روش‌هایی برای کاهش خطر استفاده از کمپرسور باد به این افراد آموزش داده می‌شود.

حسین موسوی نیا

من متخصص و پژوهشگر در زمینه هوای فشرده و انواع کمپرسور باد هستم و سعی می کنم تا جدیدترین و کارامدترین اطلاعات را در خصوص صنعت هوای فشرده با شما به اشتراک بگذارم.